Prof. Dr. Bernhard Hommel staat bekend als een autoriteit binnen de psychologie en de cognitieve wetenschappen. Hij geniet vooral bekendheid om zijn baanbrekende werk op het gebied van cognitieve psychologie en neurowetenschappen. Zijn carrière wordt gekenmerkt door een voortdurende toewijding aan het begrijpen van de complexe processen die ten grondslag liggen aan menselijk gedrag en cognitie.
Gefascineerd door de geest
De in Duitsland geboren Bernhard Hommel (19 maart 1958) ontwikkelde al op jonge leeftijd een fascinatie voor menselijk gedrag en de menselijke geest. In eerste instantie leek die fascinatie hem richting een acteercarrière te voeren. Daarbij legde hij de lat hoog voor zichzelf: “Ik dacht, een tweede rangs acteur? Dat is geen leven. First class, of niet!”
Die ‘first class’ werd het niet. Hoewel hij van de 350 kandidaten tot de beste 24 doordrong, waren er slechts 8 plaatsen te vergeven. Dus sloeg Hommel een andere richting in: de psychologie.
Prof. Dr. Bernhard Hommel behaalde zijn doctoraat in de psychologie aan de Universiteit van Bielefeld, waar hij al snel bekendheid verwierf vanwege zijn scherpe intellect en innovatieve benaderingen van onderzoek. Na zijn afstuderen werkte hij aan verschillende prestigieuze instellingen over de hele wereld, waaronder het Max Planck Institute in München en de Universiteit Leiden. Vervolgens aanvaardde hij in 2022 een aanstelling als Professor aan de Shandong Normal University in Jinan (China).
Hoe werkt cognitie?
Een van de meest opmerkelijke aspecten van het werk van Prof. Dr. Bernhard Hommel is zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de theorie van de actiecontrole. Hommel deed (en doet) uitgebreid onderzoek naar hoe individuen hun aandacht richten, beslissingen nemen en acties uitvoeren in verschillende contexten.
Een van de meest invloedrijke concepten die door Hommel zijn ontwikkeld, is het idee van ‘event-file’. Deze theorie stelt dat de perceptie van een actie en de daaropvolgende uitkomst automatisch met elkaar worden geassocieerd in de geest en het brein van een individu. Met andere woorden, wanneer we een handeling uitvoeren die een bepaalde uitkomst genereert, ervaren we die uitkomst als een direct gevolg van onze actie, zelfs als het verband niet causaal is. Deze bevindingen hebben belangrijke implicaties voor ons begrip van intentioneel gedrag en zelfwaarneming.
Een ander belangrijk gebied van onderzoek waar Prof. Dr. Bernhard Hommel zich op heeft gericht, is de rol van aandacht bij het reguleren van gedrag. Hij wist aan te tonen dat aandachtsprocessen direct in dienst van de actie-controle staan. Deze inzichten hebben niet alleen bijgedragen aan het wetenschappelijk begrip van normale cognitieve functie, maar hebben ook implicaties voor onze begrip van sociaal gedrag en voor de behandeling van aandoeningen zoals aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) en verslaving.
Bernhard Hommel kwam tot het inzicht dat alle aspecten die hij eerder onderzocht met elkaar samenhangen. Het draait, zo zegt hij, meta-controle: het vermogen om verschillende vaardigheden, zoals waarneming, aandacht, associatie, geheugen en dergelijke te laten samenwerken om concrete resultaten te bereiken en dit op bepaalde manier te doen: soms heel sterk gefocust op belangrijke informatie en soms met een heel breed blik.
Zijn werk heeft belangrijke inzichten opgeleverd in de manieren waarop onze cognitieve systemen informatie verwerken en gedrag sturen, wat essentieel is voor tal van toepassingen, variërend van onderwijs tot klinische interventies.
Aha-moment
Uniek aan zijn werkwijze is zijn aandacht voor wat andere onderzoekers beschouwen als ‘ruis’ in de data. Hommel: “Aristoteles zou dat chaos noemen. Hij denkt dat wetenschap alleen gaat over datgene wat geen chaos is: dat zijn de regelmatigheden; de wetmatigheden waar de wetenschap mee bezig zou moeten zijn. Niemand is geïnteresseerd in dat wat er overblijft.”
Hommel probeert de chaos met hulp van collega’s en nieuwe neurowetenschappelijke methoden te kwantificeren: “En kijk! Daarna heb je precies het model van de meta controller waar ik mee bezig ben. Daar heb ik de hele tijd naar gezocht. En nu heb ik dit in China gevonden.”
Kennis moet je delen
Naast zijn wetenschappelijke bijdragen staat Prof. Dr. Bernhard Hommel ook bekend om zijn toewijding aan het onderwijs en mentorship. Hij begeleidde talloze studenten en jonge onderzoekers, vaak uit verre landen in hun academische en professionele ontwikkeling.
Ondertussen blijft hij kennis ontwikkelen. De teller staat inmiddels op 500 wetenschappelijke publicaties, waaruit meer dan 45.000 keer geciteerd is, maar daar blijft het niet bij. Op het moment van schrijven staan er nog enkele artikelen klaar om te worden gepubliceerd, onder meer in het journal Perspectives on Psychological Science, terwijl in 2024 en 2025 twee populairwetenschappelijke boeken gepubliceerd zullen worden.
Kortom: Met een carrière die gekenmerkt wordt door toewijding, innovatie en excellence, blijft Prof. Dr. Bernhard Hommel een bron van inspiratie voor velen binnen en buiten het vakgebied van de psychologie en de cognitieve wetenschappen.